integracja sensoryczna (SI) - diagnoza i terapia

Terapia Integracji Sensorycznej w Centrum pedagogiczno-terapeutycznym "Neuronek" prowadzona jest przez certyfikowanego terapeutę, członka Polskiego Towarzystwa Integracji Sensorycznej (PTIS). Terapia SI określana jest mianem „naukowej zabawy”. Podczas sesji dziecko huśta się w hamaku, toczy w beczce, jeździ na deskorolce czy balansuje na kołysce. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań. Terapia SI nie jest uczeniem konkretnych umiejętności (np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie), ale usprawnianiem pracy systemów sensorycznych i procesów układu nerwowego, które są bazą do rozwoju tych umiejętności.

Do kogo jest skierowana?

Diagnozę procesów integracji sensorycznej warto przeprowadzić u dzieci, których zachowania wskazują na trudności w interpretacji i selekcji wrażeń zmysłowych, tj.: dotykowych, ruchowych, wzrokowych, słuchowych i węchowych, których skutkiem jest nadmierna lub niedostateczna reakcja na nie, np.:

• niechętnie do podejmowania aktywności motorycznej lub nadmiernie ruchliwe;
• nadmiernie reagujące na bodźce dotykowe ( każdy dotyk powoduje dyskomfort, dziecko nie lubi nowych ubrań, metek, nie lubi odkrywać ciała; pojawiają się trudności w czynnościach higienicznych, np obcinanie paznokci, włosów; nie lubi dotykać nowych przedmiotów, lub/i o określonych fakturach);
• sprawia wrażenie nie reagowania na bodźce dotykowe, np.: nie czuje........ ;
• pojawiają się wybiórczość w przyjmowaniu pokarmu, dziecko preferuje określoną konsystencję pokarmu, inną unika

Także u tych dzieci, które z trudem różnicują jakość doznawanych wrażeń (czy coś jest miękkie, twarde, szorstkie, zimne, mokre, czy porusza się szybko, w jakim kierunku, gdzie zostało dotknięte, jakie cechy mają oglądane przedmioty oraz jak brzmią dźwięki, które słyszą). Diagnoza jest również wskazana w sytuacji kiedy rozwój ruchowy dziecka przebiega nieprawidłowo. W toku pracy tą metodą terapeuta stymuluje zmysły dziecka oraz usprawnia takie zakresy, jak np.: motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo-ruchowa. Zadaniem terapeuty jest, przy zastosowaniu odpowiednich technik, eliminowanie, wyhamowywanie lub ograniczenie niepożądanych bodźców obecnych przy nadwrażliwościach sensorycznych lub dostarczanie silnych bodźców, co jest konieczne przy podwrażliwościach systemów sensorycznych.

Integracja sensoryczna nie jest substytutem rzeczywistej edukacji, może natomiast poprawić uczenie się i sprawić, że będzie ono łatwiejsze. Terapia odbywa się w sali specjalnie do tego przystosowanej i wyposażonej w odpowiednie przyrządy. Wyposażenie sali obejmuje wiele urządzeń do stymulacji systemu przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego, ale również wzrokowego, słuchowego i węchowego. Atmosfera podczas terapii sprzyja rozwojowi wewnętrznej potrzeby ujarzmiania środowiska.

Zadania, stawiane przed dzieckiem znajdują się w strefie najbliższego rozwoju. Oznacza to, że każde z nich stanowi swoiste wyzwanie dla dziecka i jego układu nerwowego – nie jest zbyt łatwe i nie jest zbyt trudne. Ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację pracy układu nerwowego, wyzwala więcej reakcji adaptacyjnych i wpływa na procesy uczenia się. Zadaniem terapeuty jest stałe monitorowanie i analizowanie zachowania dziecka, które to działania umożliwiają właściwy dobór kolejnych aktywności oraz pomocy terapeutycznych. Terapia SI jest skuteczna w odniesieniu do dzieci, które mają zaburzenia integracji sensorycznej. Terapia bazuje na neurofizjologii dzięki czemu terapeuci SI wiedzą jak działa mózg, w jaki sposób zmysły odbierają i integrują informacje potrzebne do codziennego funkcjonowania. Metoda integracji sensorycznej to jedna z ważniejszych metod wykorzystywanych w pracy z dziećmi z problemami w rozwoju. W pierwszej kolejności kierowana jest do dzieci z trudnościami w uczeniu się, ale z powodzeniem można stosować ją w przypadku niepełnosprawności intelektualnej, ruchowej, autyzmu i innych zaburzeń. Może być także wykorzystana jako forma profilaktyki ewentualnych trudności w uczeniu się oraz stymulacja rozwoju dzieci prawidłowo rozwijających się. Warto podkreślić, że z problemów w zakresie integracji sensorycznej dzieci nie wyrosną. Te problemy będą „rosły” razem z nimi. Dlatego tak ważna jest wczesna interwencja, która wspiera system nerwowy tak, aby mógł on prawidłowo odbierać, interpretować i organizować napływające informacje zmysłowe.

Uczymy się i rozwijamy się przez zmysły. Wszystkie informacje zmysłowe docierające z ciała i z otoczenia są niezwykle ważne dla budowania wiedzy o sobie (swoim ciele, położeniu poszczególnych części ciała) i wiedzy o świecie. W prawidłowym rozwoju dziecka niezwykle ważny jest ruch i bezpośrednie doświadczenia zmysłowe. Dobrze zaplanowane i systematycznie wykonywane codzienne czynności oraz właściwa zabawa stanowią solidny fundament do prawidłowego rozwoju.